Immunoglobulinler (Ig) diýlip atlandyrylýan antikorlar, antigenler bilen ýörite baglanyşýan glikoproteinlerdir.
 
Adaty antikor taýýarlygy haýwanlary immunizasiýa etmek we antiserum ýygnamak arkaly öndürilýär.Şonuň üçin antiserum adatça beýleki baglanyşyksyz antigenlere we serumdaky beýleki belok komponentlerine garşy antikorlary öz içine alýar.Umumy antigen molekulalary esasan dürli dürli epitoplary öz içine alýar, şonuň üçin adaty antikorlar hem dürli epitoplara garşy antikorlaryň garyndysydyr.Hatda şol bir epitopyň garşysyna gönükdirilen adaty serum antikorlary henizem dürli B öýjük klonlary tarapyndan öndürilen birmeňzeş antikorlardan durýar.Şonuň üçin adaty serum antikorlaryna poliklonal antikorlar ýa-da gysga wagtda poliklonal antikorlar hem diýilýär.
 
Monoklonal antikor (monoklonal antikor) bir B öýjükli klon tarapyndan öndürilen we diňe belli bir epitopyň garşysyna gönükdirilen ýokary birmeňzeş antikor.Adatça gibridoma tehnologiýasy bilen taýýarlanýar - gibridoma antikor tehnologiýasy öýjükleri birleşdirmek tehnologiýasyna esaslanýar we B öýjüklerini belli bir antikorlary we miýeloma öýjüklerini B öýjükli gibridomalara çäksiz ösüş ukyby bilen bölüp çykarmak ukybyny birleşdirýär.Bu gibridoma öýjügi esasy öýjügiň aýratynlyklaryna eýedir.Miýeloma öýjükleri ýaly vitroda belli bir wagt we ölmez-ýitmez köpelip biler we spleniki lenfositler ýaly belli antikorlary sintez edip we bölüp biler.Klonirlemegiň üsti bilen bir gibridoma öýjüginden, ýagny gibridoma öýjük çyzygyndan alnan monoklonal çyzyk alyp bolýar.Öndürýän antikorlary, şol bir antigeniki kesgitleýjä, ýagny monoklonal antikorlara garşy birmeňzeş antikorlardyr.
 
Antikorlar bir ýa-da birnäçe Y görnüşli monomer hökmünde bar (ýagny monoklonal antikorlar ýa-da poliklonal antikorlar).Her Y görnüşli monomer 4 sany polipeptid zynjyryndan, şol bir meňzeş iki agyr zynjyrdan we iki meňzeş ýeňil zynjyrdan ybarat.Lighteňil zynjyr we agyr zynjyr molekulýar agramyna görä atlandyrylýar.Y şekilli gurluşyň ýokarsy, antigen baglanyşdyrýan ýeri bolan üýtgeýän sebitdir.(Detai Bio-Monoklonal antikor düşünjesinden bölek)
 
Antikor gurluşy
Agyr zynjyr
Süýdemdirijiler Ig agyr zynjyrlarynyň bäş görnüşi bar, grek harplary α, δ, ε, γ, μ harplary bilen atlandyrylýar.Degişli antikorlara IgA, IgD, IgE, IgG we IgM diýilýär.Dürli agyr zynjyrlar ululygy we düzümi boýunça tapawutlanýar.α we γ takmynan 450 aminokislotalary öz içine alýar, μ we ε bolsa takmynan 550 aminokislotalary öz içine alýar.
Her agyr zynjyryň iki sebiti bar: hemişelik sebit we üýtgeýän sebit.Bir görnüşdäki antikorlaryň hemmesi hemişelik sebite eýe, ýöne dürli görnüşli antikorlaryň arasynda tapawutlar bar.Heavy, α we δ agyr zynjyrlaryň hemişelik sebitleri, çeýeligini ýokarlandyrmak üçin çeňňek sebiti bilen üç sany Ig domeninden durýar;agyr zynjyrlaryň hemişelik sebitleri μ we ε 4 Ig domeninden durýar.Dürli B öýjükleri tarapyndan öndürilýän antikorlaryň agyr zynjyrynyň üýtgeýän sebiti başga, ýöne şol bir B öýjük ýa-da öýjük klony tarapyndan öndürilen antikoryň üýtgeýän sebiti birmeňzeş, her agyr zynjyryň üýtgeýän sebitiniň uzynlygy 110 aminokislotadyr., We ýekeje Ig domenini emele getiriň.
 
Lighteňil zynjyr
Süýdemdirijilerde diňe iki görnüşli ýeňil zynjyr bar: lambda görnüşi we kappa görnüşi.Her ýagtylyk zynjyrynyň iki baglanyşykly domeni bar: hemişelik sebit we üýtgeýän sebit.Lightagtylyk zynjyrynyň uzynlygy takmynan 211 ~ 217 aminokislotadyr.Her antikorda bar bolan iki ýeňil zynjyr hemişe birmeňzeşdir.Süýdemdirijiler üçin her antikorda ýeňil zynjyryň diňe bir görnüşi bar: kappa ýa-da lambda.Käbir aşaky oňurgaly haýwanlarda, meselem, kıkırdak balyklary (kıkyrtyk balyklary) we süňk balyklary, iota (iota) görnüşi ýaly beýleki ýeňil zynjyrlar hem bar.
 
Fab we Fc segmentleri
Fc segmenti antikorlary bellemek üçin fermentler ýa-da floresan boýaglar bilen gönüden-göni birleşdirilip bilner.ELISA prosesinde antikoryň tabakda aýlanýan bölegi, şeýle hem ikinji antikoryň tanalýan we immunopripsitasiýa, immunoblotting we immunohistohimiýa bilen baglanyşykly bölegi.Antikorlary iki F (ab) segmentine we bir Fc segmentine papain ýaly proteolitiki fermentler arkaly gidroliz edip bolýar ýa-da çeňňek sebitinden pepsin bilen döwüp, bir F (ab) 2 segmentine we bir Fc segmentine gidroliz edip bolýar.IgG antikor bölekleri käwagt gaty peýdalydyr.Fc segmentiniň ýoklugy sebäpli, F (ab) segmenti antigen bilen çökmez, wivo gözleglerinde immun öýjükleri tarapyndan tutulmaz.Ujypsyz molekulýar bölekler we birleşdiriji funksiýanyň ýoklugy (Fc segmentiniň ýoklugy sebäpli), Fab segmenti adatça funksional gözleglerde radiolabelirlemek üçin ulanylýar we Fc segmenti esasan gistohimiki boýagda bloklaýjy serişde hökmünde ulanylýar.
 
Üýtgeýän we hemişelik sebitler
Üýtgeýän sebit (V sebit) H zynjyrynyň 1/5 ýa-da 1/4 böleginde (takmynan 118 aminokislotanyň galyndylaryny öz içine alýar) N-terminusyň golaýynda we L zynjyrynyň N-terminalynyň golaýynda 1/2 (takmynan 108-111 aminokislotanyň galyndylaryny öz içine alýar) ýerleşýär.Her V sebitde zynjyrly disulfid baglanyşyklaryndan emele gelen peptid halkasy bar we her peptid halkasynda takmynan 67-75 aminokislotanyň galyndylary bar.V sebitdäki aminokislotalaryň düzümi we tertibi antikoryň baglaýjy aýratynlygyny kesgitleýär.V sebitdäki aminokislotalaryň yzygiderli üýtgeýän görnüşleri we yzygiderliligi sebäpli dürli baglaýjy antigen aýratynlyklary bolan antikorlaryň köp görnüşi emele gelip biler.L zynjyrynyň we H zynjyrynyň V sebitlerine degişlilikde VL we VH diýilýär.VL we VH-de aminokislotanyň düzümi we käbir ýerli sebitleriň yzygiderliligi has ýokary üýtgeşiklige eýe.Bu sebitlere ýokary derejeli sebitler (HVR) diýilýär.Aminokislotanyň düzümi we V sebitindäki HVR däl bölekleriň tertibi, çarçuwaly sebit diýlip atlandyrylýan konserwatiwdir.VL-de adatça 24-den 34-e we 89-dan 97-e çenli aminokislotanyň galyndylarynda ýerleşýän üç sany ýokary derejeli sebit bar.VL we VH üç HVR degişlilikde HVR1, HVR2 we HVR3 diýilýär.Rentgen kristal difraksiýasynyň gözlegleri we derňewi, ýokary derejeli sebitiň hakykatdanam antikor antigeniniň baglanyşýan ýeri bolandygyny subut etdi, şonuň üçin biri-birini doldurýan kesgitleýji sebit (CDR) diýilýär.VL we VH-iň HVR1, HVR2 we HVR3 degişlilikde CDR1, CDR2 we CDR3 diýip atlandyryp bolar.Adatça, CDR3 ýokary derejeli ýokary derejeli.Giperwariýa sebiti, Ig molekulalarynyň idiotip kesgitleýjileriniň esasy ýeri.Köp halatlarda H zynjyry antigen bilen baglanyşykda has möhüm rol oýnaýar.
Hemişelik sebit (C sebiti)C zynjyrynyň golaýynda H zynjyrynyň 3/4 ýa-da 4/5 (takmynan aminokislotadan C terminalyna çenli) we L zynjyrynyň C terminalynyň golaýynda 1/2 (takmynan 105 aminokislotanyň galyndylary bar) ýerleşýär.H zynjyrynyň her bir işleýän sebitinde takmynan 110 aminokislotanyň galyndylary bar we disulfid baglanyşyklary bilen baglanyşykly 50-60 aminokislotanyň galyndylaryndan ybarat peptid halkasy bar.Bu sebitdäki aminokislotanyň düzümi we tertibi şol bir haýwan Ig izotip L zynjyrynda we H görnüşli zynjyrda birneme üýtgewsizdir.Şol bir zat, diňe degişli antigen bilen ýörite baglanyp bilýär, ýöne C sebitiniň gurluşy birmeňzeş, ýagny antigenine eýe.Adamyň garşysyna IgG ikinji derejeli antikor (ýa-da antikor) iki bilen birleşdirilip bilner Antikorlaryň (IgG) dürli ekzotoksinlere garşy birleşmesi ýüze çykýar.Bu ikinji derejeli antikorlary taýýarlamak we floresan, izotoplar, fermentler we beýleki bellikli antikorlary ulanmak üçin möhüm esasdyr.
 
 
Degişli önümler:
Öýjük göni RT-qPCR toplumy